Ο Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών βρίσκεται στο κέντρο του Αιτωλικού, του δήμου Μεσολογγίου.

Ο ναός των Ταξιαρχών κτίστηκε αρχικά το 1610 και αποτελεί από τότε ενοριακό ναό και πολιούχο της πόλης του Αιτωλικού. Πανηγυρίζει πάνδημα την 8η Νοεμβρίου με την εικόνα των Παμμεγίστων Ταξιαρχών να λιτανεύεται με κάθε θρησκευτική κατάνυξη, με συνοδεία μαθητών και μπάντας ενώ ακολουθεί πλήθος ευλαβών πιστών από την περιοχή. 

Ο σημερινός ναός των Ταξιαρχών είναι αρχιτεκτονικού ρυθμού σταυροειδούς μετά τρούλου. Έχει κτιστεί εξ’ ολοκλήρου πάνω στο παλαιότερο ναό, αλλά λίγο ανατολικότερα, με λαξευτή πέτρα από Ηπειρώτες μαστόρους το 1929 όπως αναφέρει εντοιχισμένη πλάκα στο εσωτερικό του ναού, πάνω από το πηγάδι. Εσωτερικά του ναού υψώνεται ο τρούλος πάνω σε οκταγωνική βάση, στηριγμένος σε τέσσερις πεσσούς.

Στα επιβλητικά καμπαναριά που είναι ενσωματωμένα δεξιά και αριστερά της πρόσοψης, μέχρι το τέταρτο επίπεδο επικρατεί η λαξευτή πέτρα. Από εκεί ορθώνονται τέσσερις τριπλοί πεσσοί που με επάλληλα τόξα υποβαστάζουν την οροφή των μικρών τρούλων και τις καμπάνες.

Ο ναός διαθέτει σπουδαία ιερά κειμήλια του 18ου και 19ου αιώνα, όπως η εικόνα των Ταξιαρχών και το φημισμένο, ξυλόγλυπτο τέμπλο που είναι εξαιρετικό αντιπροσωπευτικό δείγμα της τέχνης της ξυλογλυπτικής

Το Τέμπλο χωρίζεται σε ζώνες. Πάνω από τα θωράκια τοποθετούνται κιονοστήρικτα πλαίσια για τις μεγάλες εικόνες και πιο πάνω, σε ζώνες, ξυλόγλυπτες διακοσμήσεις και δυο σειρές εικονιδίων, το Δωδεκάορτο και τα Αποστολικά. Ολόκληρο το Τέμπλο στέφεται από τα “λυπητερά”, τους δράκοντες δηλαδή και τη Σταύρωση του Χριστού.

Στον όμορφο διακοσμημένο με φυτά, περίβολο του ναού των Ταξιαρχών βρίσκεται ο τάφος της Κυρά-Βασιλικής, γυναίκας του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το 1823, κατά την πολιορκία από τους Τούρκους, έπεσε μία οβίδα στο κέντρο της εκκλησίας από την οποία βγήκε νερό το οποίο οι πολιορκημένοι αγωνιστές είχαν πολύ ανάγκη. 

Πηγή φωτογραφιών : Αρχείο Βασίλης Αρτίκος